ENIL LOIO-RUXIDOIRA

Os espazos naturais de interese local, tal e como define a Lei 9/2001, do 21 de agosto, de conservación da natureza, son lugares singulares que merecen algún tipo de protección dos seus valores naturais.

O ENIL Loio-Ruxidoira ten unha superficie de 437 hectáreas que se localizan nas seguintes parroquias do Concello de Paradela: Loio, Castro San Martiño, Castro (San Mamede), Ferreiros, Francos, Cortes, Laxe, Suar, San Miguel, Vilaragunte e Barán.

 

O interese do espazo Loio-Ruxidoira radica na gran diversidade de especies que habitan un bosque de ribeira extenso e en bo estado de conservación que se alterna con extensas áreas de carballos e castiñeiros. A maior parte do ENIL está ocupada por carballos, castiñeiros, bidueiros, salgueiros…etc. Estes bosques de especies autóctonas son bosques maduros e equilibrados que favorecen a biodiversidade e son refuxio dun gran número de especies de fauna e flora. Entre as marabillas botánicas que atesoura o ENIL hai varias árbores singulares como por exemplo un carballo centenario que se atopa en pleno sendeiro da ruta do Loio e outros dous castiñeiros centenarios nas ruínas de Sta María de Loio, ademais de carballos e castiñeiros dispersos na ruta que sen ser centenarios poderían estar próximos, dado a morfoloxía característica que presenta o seu tronco.

 

Hai estudos que sinalan ata 22 especies protexidas por algunha Directiva Europea, entre as que destacan varias especies endémicas de Galicia e da Península Ibérica como p.ex. o limpafontes común ou a lagartixa galega, así como numerosas especies recollidas no Catálogo Nacional de Especies Ameazadas ou no Catálogo Galego de Especies Ameazadas como p.ex. a píntega e outras recollidas na Lista Vermella dos Vertebrados de España. Este tipo de bosques teñen un microclima que favorece a existencia dunha gran variedade de especies de fauna e flora, no entorno do río poderemos atopar, entre outras moitas especies: ourizos, rás verdes, lucións, toupas, furafollas, morcegos, armiños, donicelas, londras …etc. E tamén numerosas aves como miñatos, gatafornelas, falcóns pequenos, paspallás, rulas, cucos, lavercas, paporrubios, reiseñores da auga, bufos pequenos...etc. e algún que outro raposo, corzo, porco bravo...etc

 

 

O sendeiro PRG-14, coñecido como Ruta do Loio e homologado pola Federación Galega de Montañismo, que conta coa sinaléptica habitual das rutas de sendeirismo é a mellor maneira de realizar unha primeira aproximación ao ENIL e coñecer ademais varios muíños, como p.ex. o muíño do Cabo no inicio ou o muíño da Retorta que acaba de ser restaurado. Desde o roteiro, tomando un desvío podemos visitar os restos do mosteiro de Sta. María de Loio, lugar onde se funda a Orde dos Cabaleiros a Santiago e do que aínda se poden ver algúns restos. No lugar abundan as matogueiras de acivros (Ilex aquifolium), de novo unha especie en perigo de extinción e catalogada como especie protexida. O feito de ser unha planta que frutifica en inverno dálle un valor ecolóxico moi importante, ó ser unha boa fonte de alimento para moitas especies, especialmente paxaros.

 

No territorio do ENIL hai tamén abundante patrimonio etnográfico a través do que coñecer a historia do lugar: en Cortes poderemos ver viñedos cos que entenderemos as calidade do viño da D.O. Ribeira Sacra ou os ben conservados muros que dividen as fincas de labor e que son característicos da paisaxe en mosaico propia de Galicia, atoparemos casas de Fidalgos como a que hai no lugar de Celmán ou lugares privilexiados para entender o que supuxo o embalse de Belesar para Portomarín como o miradoiro de Cabodevila…etc. En definitiva, natureza e historia para pasar un día de lecer é o que atoparemos neste lugar protexido.

 

 

 

A Ruta do Loio

A RUTA DO LOIO, comeza na capital do municipio, a carón das piscinas municipais, e remata na parroquia de San Xoán de Loio, á beira das augas do pai Miño.

Pódese facer tanto a pé coma en bicicleta, cunha distancia de 7 quilómetros, e unha duración de tres horas aproximadamente.

Comezamos o camiño en Ruxidoira, o pé do Muíño do Cabo, aínda que tamén podemos iniciar a ruta dende outros dous puntos: o parque que está detrás do parque de Saúde e dende Rodillón.

A poucos metros das piscinas, atópase un pequeno muíño restaurado, o Muíño do Cabo e a Ponte do Muíño que cruza o río. Continuando na ruta, xa se oe o ruxir das augas da fervenza que se pode admirar dende a Ponte da Fervenza.

Seguimos a viaxe atravesando un entorno paisaxístico inigualable, ringleira sen fin de árbores de idade, cores verdes e augas cristalinas, natureza en estado puro.

Se temos sorte podemos atopar no noso camiño compañeiros tan singulares coma son os corzos, os xabaríns, as donicelas…

Cando levamos quilómetro e medio percorrido atopámonos coa encrucillada onde se unen os tres camiños: o que levamos, o da entrada polo centro de saúde de Paradela e o da entrada por Rodillón. Máis adiante, a uns metros, podemos descansar para beber algo de auga fresca na Fonte situada a 150 metros do paseo a man esquerda. Continuando a viaxe pasamos a poucos metros do Muíño de Pías (150 metros pola dereita baixando ata o río). De volta na senda, imos en busca do Loio, ata cruzalo na Ponte da Retorta.

O camiño continúa entre ameneiros, salgueiros e carballos, ademais dos emblemáticos e ameazados acivros, ata chegar ó quilómetro 1,9 onde se observa un impoñente Carballo Milenario, ó pé da ruta.

Seguimos descendendo cara ó río para chegar ó Muíño da Retorta, cruzando a Ponte do Muíño da Retorta. Este é o máis grande dos muíños que hai na ruta, con catro pedras de moer. Alí atoparémonos cunha nova sorpresa, unha fervenza.

Percorridos xa 2,5 quilómetros da ruta, entre pastos e fincas antigas chegamos á encrucillada que nos levaría a Suar. Nós continuamos a senda da dereita, por un fermoso vieiro cheo de encanto, cruzando fermosas fragas de castiñeiros engaiolados co son do río cantareiro, ata acceder á Ponte de Portocaneiro.

A 200 metros á esquerda da ruta podemos visitar o Muíño de Sucastro, xa levamos 4100 metros percorridos nos que con algo de sorte albiscariamos varios tipos de paxaros.

De volta na ruta, imos deixando atrás o Loio ata chegar á Capela de San Berto, Portocaneiro. Pasada esta, accédese a un fermoso corgo mediante banzos instalados na parede que nos levan a un novo camiño de carro con vistas ó máis profundo da ribeira e ó pobo de Igón.

De novo volvemos a ruta para avanzar ata o desvío que nos leva ó lugar das Ruínas do Mosteiro de Santa María de Loio, lugar onde se crea a Orde Militar dos Cabaleiros de Santiago, 12 cabaleiros que no ano 1170 fixeron un xuramento para protexer ós peregrinos dos asaltos dos infieis. Consérvanse unicamente restos de edificacións e escaleiras, así como un sarcófago e a capela, Sta. María de Loio (Cortes), recentemente restaurada.

O tramo final do senda leva ata a estrada LU-633, fronte a dous restaurantes: O mesón do Loio e Río Loio - Restaurante O Roberto, onde se poden repoñer forzas coas anguías e as troitas, e mesmo admirar as impresionantes vistas das augas de Belesar.

 

 

 

 

Descargar panel en PDF

 

Respira, sinte e toca as marabillas nesta rota.

Escoita as augas revoltosas das súas fervenzas e párate nos seus muíños. O río non é rencoroso e aínda que nós empeoremos a súa saúde, él mellora a nosa.

Goza de todas as plantas sen matalas, son verdadeiras boticas para a nosa saúde.

Cada vez que camiñas por un sendeiro estás a salvar vidas.

Non molestas ós animais do bosque, están no seu refuxio que tamén é o teu. Non te gustaría que estragasen a túa casa ou que te molestasen mentres dormes a sesta, non sí? Pois a eles tampouco.

Non te deixará indiferente o habitante más vello da rota. Este carballo milenario e os seus veciños escoitaron historias de vida, de misterio, divertidas ou se cadra de amor....